Ile wynosi kwota wolna od podatku i kwota zmniejszająca podatek? Jak wpływa na skalę podatkową? Jak ją odliczyć w PIT? Czy będzie 60 tys. wolne od podatku w 2025 roku?

Kwota wolna od podatku to ważny element systemu podatkowego, który pozwala obniżyć lub całkowicie wyeliminować obowiązek zapłaty podatku dochodowego. W parze z nią idzie kwota zmniejszająca podatek, która bezpośrednio obniża należność wobec fiskusa. W artykule wyjaśniamy, ile wynoszą te wartości w 2025 roku, kto może z nich skorzystać i w jaki sposób są uwzględniane w rozliczeniu rocznym PIT. Przyglądamy się także powiązaniom ze skalą podatkową oraz planom podniesienia kwoty wolnej do 60 000 zł – sprawdzamy, czy i kiedy taka zmiana ma szansę wejść w życie.

Czym jest kwota wolna od podatku?

Kwota wolna od podatku to część dochodu, od której nie trzeba płacić podatku dochodowego. Oznacza to, że jeśli roczny dochód podatnika nie przekracza tej kwoty, nie musi on odprowadzać podatku do urzędu skarbowego. Kwota ta jest ustalana przez państwo i może się zmieniać w zależności od przepisów obowiązujących w danym roku.

Kwota wolna od podatku tylko przy skali podatkowej

Kwota wolna od podatku przysługuje wyłącznie osobom rozliczającym się według skali podatkowej, czyli na zasadach ogólnych (stawki 12% i 32%). Oznacza to, że podatnicy korzystający z innych form opodatkowania, takich jak podatek liniowy (19%) czy ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, nie mogą skorzystać z tej ulgi. W praktyce, aby skorzystać z kwoty wolnej, trzeba wybrać odpowiednią formę opodatkowania już na etapie składania zeznania lub rejestracji działalności gospodarczej.

Kwota wolna od podatku w rozliczeniu PIT

W rocznym rozliczeniu PIT kwota wolna od podatku ma bezpośredni wpływ na wysokość należnego podatku dochodowego. Jeśli roczny dochód podatnika mieści się w granicach kwoty wolnej, nie zapłaci on podatku wcale. Przy wyższych dochodach kwota ta pomniejsza podstawę opodatkowania, co skutkuje niższym podatkiem do zapłaty. Urzędy skarbowe automatycznie uwzględniają kwotę wolną przy obliczaniu zobowiązania podatkowego, o ile podatnik rozlicza się według skali podatkowej. Warto również pamiętać, że przy umowie o pracę część kwoty wolnej może być stosowana już w trakcie roku – poprzez zmniejszanie miesięcznych zaliczek na podatek.

Progi podatkowe w 2025 roku

W 2025 roku w Polsce obowiązuje progresywna skala podatkowa, składająca się z dwóch głównych progów:​

• I próg podatkowy: obejmuje dochody do 120 000 zł rocznie i jest opodatkowany stawką 12%;​

• II próg podatkowy: dotyczy dochodów przekraczających 120 000 zł rocznie, a nadwyżka ponad tę kwotę jest opodatkowana stawką 32%.​

Dodatkowo, dochody przekraczające 1 000 000 zł rocznie podlegają tzw. daninie solidarnościowej w wysokości 4% od nadwyżki ponad ten milion. W praktyce oznacza to, że dochody powyżej 1 000 000 zł są opodatkowane łącznie stawką 36% (32% + 4%).​

Kwota wolna od podatku w 2025 roku wynosi 30 000 zł. Dotyczy ona wyłącznie podatników rozliczających się według skali podatkowej. Oznacza to, że dochody do 30 000 zł rocznie są zwolnione z podatku dochodowego.​

Warto zaznaczyć, że kwota wolna od podatku nie przysługuje osobom rozliczającym się na podstawie podatku liniowego (19%) lub ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych.

Kwota wolna od podatku a I próg podatkowy

Kwota wolna od podatku bezpośrednio wiąże się z pierwszym progiem podatkowym, który w 2025 roku obejmuje dochody do 120 000 zł rocznie i jest opodatkowany stawką 12%. Dla osób mieszczących się w tym progu, kwota wolna – wynosząca 30 000 zł – oznacza, że dopiero dochód przekraczający tę wartość podlega opodatkowaniu. W praktyce, dzięki tej uldze, podatek naliczany według stawki 12% dotyczy jedynie nadwyżki ponad 30 000 zł, co realnie zmniejsza obciążenie fiskalne podatnika. Mechanizm ten sprawia, że osoby z niższymi dochodami płacą relatywnie mniej, a ci, którzy nie przekraczają kwoty wolnej, nie płacą podatku wcale.

Kwota wolna od podatku nie wpływa na wysokość I progu podatkowego, ale działa wewnątrz tego progu, obniżając realne obciążenie podatkowe osób osiągających niższe dochody. W 2025 roku I próg podatkowy obejmuje dochody do 120 000 zł i jest opodatkowany stawką 12%. Natomiast kwota wolna wynosi 30 000 zł, co oznacza, że dochód do tej wysokości nie jest w ogóle opodatkowany.

W praktyce więc, mimo że próg pozostaje na niezmienionym poziomie, podatnik zaczyna faktycznie płacić 12% podatku dopiero od nadwyżki ponad 30 000 zł, a nie od pierwszej złotówki dochodu. Dzięki temu osoby osiągające dochody mieszczące się w I progu płacą mniej niż wynikałoby to z samej stawki procentowej – właśnie z powodu zastosowania kwoty wolnej.

Ile wynosi kwota wolna od podatku w 2025 roku?

W 2025 roku kwota wolna od podatku wynosi 30 000 złotych, czyli tyle samo, ile wynosiła w 2024 roku i latach poprzednich, od kiedy ostatnio wzrosła w 2022 roku. Wcześniej wynosiła zaledwie 8 tysięcy złotych.

Czy możemy się spodziewać podniesienie kwoty wolnej od podatku do 60 tys.?

Obecnie kwota wolna od podatku w Polsce wynosi 30 000 zł i nie zostanie podniesiona do 60 000 zł w 2025 roku. Choć taka zmiana była obiecywana w kampanii wyborczej, nie została uwzględniona w budżecie na 2025 rok ani w planie finansowym na lata 2024–2027.

Minister finansów Andrzej Domański oraz premier Donald Tusk zapowiedzieli, że podniesienie kwoty wolnej do 60 000 zł jest planowane przed końcem obecnej kadencji parlamentu, jednak nie podano konkretnej daty realizacji tej obietnicy. Realizacja tego planu zależy od sytuacji budżetowej i geopolitycznej kraju.

Podniesienie kwoty wolnej od podatku do 60 000 zł wiązałoby się z kosztami dla budżetu państwa szacowanymi na około 56 miliardów złotych rocznie, co stanowi istotne wyzwanie finansowe.

Podsumowując, choć podwyższenie kwoty wolnej od podatku do 60 000 zł jest planowane, nie nastąpi to w 2025 roku. Rząd deklaruje realizację tej zmiany przed końcem obecnej kadencji parlamentu, jednak konkretna data nie została jeszcze ustalona.

Kwota zmniejszająca podatek

Kwota zmniejszająca podatek to element systemu podatkowego, który obniża wysokość należnego podatku dochodowego od osób fizycznych. Jest ściśle powiązana z kwotą wolną od podatku i przysługuje podatnikom rozliczającym się według skali podatkowej (czyli na zasadach ogólnych). Dzięki niej, końcowa kwota podatku do zapłaty jest niższa, co przekłada się na większy dochód „na rękę”.

W 2025 roku kwota wolna od podatku wynosi 30 000 zł, co przy stawce 12% oznacza, że kwota zmniejszająca podatek wynosi 3600 zł rocznie. Tyle właśnie można maksymalnie odjąć od wyliczonego podatku. W przypadku pracowników, którzy złożyli PIT-2 u swojego pracodawcy, ulga ta rozliczana jest automatycznie co miesiąc – poprzez pomniejszanie zaliczki na podatek dochodowy o 300 zł miesięcznie (czyli 1/12 z 3600 zł).

Warto jednak pamiętać, że kwota zmniejszająca podatek maleje w przypadku wyższych dochodów, a po przekroczeniu progu 120 000 zł rocznie jej wysokość stopniowo się zmniejsza, aż do całkowitego wygaśnięcia przy dochodach powyżej 1 000 000 zł rocznie. Mechanizm ten ma na celu większe wsparcie podatników o niższych i średnich dochodach.

Kwota zmniejszająca podatek to więc praktyczne narzędzie, które realnie wpływa na wysokość podatku do zapłaty i wspiera podatników w codziennych rozliczeniach z fiskusem.

Kiedy odliczamy kwotę zmniejszającą podatek od podatku dochodowego?

Kwotę zmniejszającą podatek odliczamy na etapie obliczania podatku dochodowego, czyli po wyliczeniu należnego podatku od dochodu, ale przed jego zapłatą.

W praktyce zależy to od sytuacji podatnika:

1. W trakcie roku – miesięczne zaliczki (np. pracownik)

Jeśli podatnik złożył formularz PIT-2 swojemu pracodawcy, kwota zmniejszająca podatek jest uwzględniana co miesiąc – pracodawca pomniejsza zaliczkę na podatek o 1/12 rocznej kwoty (czyli o 300 zł miesięcznie, jeśli przysługuje pełna ulga 3600 zł rocznie).

2. Po zakończeniu roku – roczne rozliczenie PIT

Jeśli podatnik nie korzystał z ulgi w ciągu roku (np. nie złożył PIT-2 albo prowadzi działalność gospodarczą), może odliczyć kwotę zmniejszającą dopiero w rocznym zeznaniu PIT. Wtedy pomniejsza nią wyliczony podatek za cały rok.