Darowizna od rodziców i w najbliższej rodzinie – ile można otrzymać bez opodatkowania? Ile wynosi podatek od darowizny w 2025 roku?

Darowizna to nieodpłatne przekazanie pieniędzy, rzeczy, lub praw (np. do mieszkania) innej osobie. Opodatkowana jest podatkiem od spadków i darowizn, który opłaca osoba obdarowana. Wysokość podatku i to kiedy należy go zapłacić, zależy w głównej mierze od relacji, która łączy darczyńcę i nabywcę darowizny. W najbliższej rodzinie, po spełnieniu określonych wymagań, jest ona całkowicie zwolniona z podatku.

Sprawdź, czy zapłacisz podatek od wartości darowizny, czy skorzystasz ze zwolnienia. Czy od darowizny zapłacisz PIT?

Darowizna w najbliższej rodzinie

Otrzymując darowiznę w najbliższej rodzinie, nie zapłacisz podatku w 2025 roku. To dzięki tzw. grupie 0. To potoczne określenie (nie znajdziesz go w ustawie) na wybranych członków I grupy podatkowej. Darowizny od nich są całkowicie zwolnione z podatku – nawet po przekroczeniu kwoty wolnej – pod warunkiem że osoba obdarowana zgłosi je nie później niż 6 miesięcy od momentu ich otrzymania.

Całkowite zwolnienie z podatku od spadków i darowizn dotyczy:

• małżonków (męża, żony),
• zstępnych (dzieci, wnuków, prawnuków),
• wstępnych (rodziców, dziadków),
• pasierbów,
• rodzeństwa,
• ojczyma i macochy.

Jak widać, zwolnienie dotyczy większości osób z grupy I – poza teściami, zięciem i synową.

Jeśli więc otrzymasz darowiznę od jednej z osób z powyższej listy, pamiętaj, aby w ciągu pół roku zgłosić ją do Urzędu Skarbowego. W takim wypadku darowizna będzie całkowicie zwolniona od podatku.

Nie musisz zgłaszać darowizn od osób z tej grupy, jeśli w ciągu 5 lat od jednej osoby otrzymasz mniej niż 36 120 zł. Jednak jeśli otrzymujesz od kogoś regularne prezenty, warto i tak je zgłaszać. W ten sposób unikniesz możliwej pomyłki spowodowanej błędem w obliczeniach, czy zwykłym przegapieniem.

Darowizna od rodziców jest opodatkowana, jeśli nie zostanie spełniony powyższy warunek. Dotyczy to wszystkich osób z tzw. grupy 0. Jeśli nie złożysz, w ciągu 6 miesięcy od dnia otrzymania darowizny od osoby z tej grupy, zgłoszenia do Urzędu Skarbowego na formularzu SD-Z2, tracisz prawo do zwolnienia z podatku. Wystarczy, że spóźnisz się chociaż jeden dzień, a darowizna jest opodatkowana.

Wówczas masz obowiązek złożenia deklaracji i zapłaty podatku, tak jak zrobiłbyś to dla majątku otrzymanego na drodze darowizny od innej osoby z grupy I.

Darowizna od rodziców

Darowizny od rodziców regulowana jest takimi samymi zasadami, co w przypadku pozostałych członków grupy 0. Jednak w przypadku rodziców pojawia się inny czynnik, który należy wziąć pod uwagę przy sprawdzaniu, czy przekroczona została kwota wolna od podatku.

Mianowicie, nie każde pieniądze, przekazane dzieciom przez rodziców będą darowizną. To dlatego, że rodziców obejmuje obowiązek alimentacyjny. Nie wygasa on ani z momentem ukończenia przez dziecko 18. roku życia, jego wyprowadzenia się z domu, ani podjęcia przez nie pracy zarobkowej.

Art. 133 § 1 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego mówi, że rodzice mają obowiązek utrzymywać dziecko, aż będzie ono zdolne utrzymać się samodzielnie. Jeśli więc pieniądze, które rodzice będą przekazywać dziecku, będą przeznaczane np. na cele wynajmu mieszkania, zakupu jedzenia, czy artykułów pierwszej potrzeby, można uznać je nie za darowiznę, a spełnienie obowiązku alimentacyjnego.

Darowizna bez podatku od dalszej rodziny i znajomych

Nie każda darowizna otrzymana od członków dalszej rodziny i inne osoby będzie opodatkowana. Nie zapłacisz podatku, jeśli otrzymasz pieniądze lub rzeczy o wartości mniejszej niż:

• 36 120 zł od swojego męża lub żony, od dzieci, wnuków, rodziców lub dziadków, od pasierbów, synowej, zięcia, ojczyma lub macochy;
• 27 090 zł od zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
• 5 733 zł od innych osób.

Kiedy trzeba zapłacić podatek od darowizny?

Podatek od darowizny należy zapłacić w przypadku przekroczenia limitu kwoty wolnej od podatku. W przypadku darowizn ta kwota zależna jest od tego, do której grupy podatkowej należy darczyńca.

Jeśli kwota darowizny przekracza kwotę wolną od podatku, podatek należy zapłacić w ciągu miesiąca od jej otrzymania. W tym celu składa się odpowiedni formularz (SD-3) do Urzędu Skarbowego.

Ile wynosi podatek od darowizny?

Wysokość podatku od darowizny, tak jak już wspomnieliśmy, zależy od relacji pomiędzy darczyńcą a obdarowanym. Ustawa o podatku od spadków i darowizn wyróżnia 3 grupy podatkowe, dla których ustalone są różne wysokości podatku oraz kwoty od niego zwolnione.

Grupy podatkowe

Te grupy to:

• I grupa: małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie;
• II grupa: zstępnych rodzeństwa, rodzeństwo rodziców, zstępnych i małżonków pasierbów, małżonków rodzeństwa i rodzeństwo małżonków, małżonków rodzeństwa małżonków, małżonków innych zstępnych;
• III grupa: wszyscy inni (dalsza rodzina, przyjaciele, znajomi, obcy).

Kwota darowizny zwolnionej z podatku

Zgodnie z art. 9 dla każdej z powyższych grup istnieje oddzielna kwota zwolniona od podatku. Podatek zapłacisz dopiero po przekroczeniu kwoty wolnej od podatku właściwej od danej grupy i to tylko od nadwyżki od danej kwoty.

1. 36 120 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do I grupy podatkowej;
2. 27 090 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do II grupy podatkowej;
3. 5 733 zł – jeżeli nabywcą jest osoba zaliczona do III grupy podatkowej”.

Uwaga! Wartości te dotyczą darowizn od jednej osoby, otrzymanych w ciągu 5 lat.

Poniżej tych kwot nie tylko nie zapłacisz podatku, takich darowizn nie musisz też zgłaszać do Urzędu Skarbowego.

Trzeba pamiętać, że jest to kwota, jaką można otrzymać od jednej osoby w ciągu 5 lat, bez poniesienia konsekwencji podatkowych.

Wysokość podatku od darowizny

Ostatnią informacją, jaką trzeba posiadać, aby ustalić wysokość podatku, jest jego procentowa wysokość. Ona również jest różna w zależności od grupy. I tak:

• dla grupy I: podatek wynosi 3% wartości darowizny;
• dla grupy II: podatek wynosi 5% wartości darowizny;
• dla grupy III: podatek wynosi 7% wartości darowizny.

Kiedy powstaje obowiązek podatkowy w związku z przekazaniem majątku?

Obowiązek podatkowy w związku z przekazaniem majątku powstaje do 6 miesięcy od momentu otrzymania darowizny (w przypadku niezgłoszonej darowizny od osób z grupy 0). W przypadku pozostałych darowizn jest to miesiąc od ich uzyskania.

Informacje dotyczące innych sposób przekazania majątku znajdziesz w tabeli.

Jak zgłosić otrzymanie darowizny do Urzędu Skarbowego?

Jeśli wartość darowizny przekracza kwotę wolną od podatku, należy zgłosić fakt jej otrzymania do Urzędu Skarbowego, za pomocą druku SD-Z2 lub SD-3. To, który dokumenty wybrać, zależy od tego, z jakiego powodu zgłaszamy darowiznę.

Formularz SD-Z2 czy SD-3?

SD-Z2 jest to zgłoszenie o nabyciu własności rzeczy lub praw majątkowych. Stosowane jest, w przypadku otrzymania darowizny od tzw. grupy 0. Są to osoby należące do naszej najbliższej rodziny, od których możemy przyjmować darowiznę bez konieczności zapłaty podatku, nawet po przekroczeniu progu 36 120 złotych. Warunkiem zwolnienia od podatku jest, że złożymy formularz SD-Z2 dokumentujący darowiznę w ciągu 6 miesięcy od dnia jej otrzymania.

SD-3 to zeznanie podatkowe o nabyciu rzeczy lub praw majątkowych. Za jego pomocą należy zgłaszać do Urzędu Skarbowego wartość otrzymanej darowizny, jeśli przekroczy ona kwotę wolną od podatku, a darczyńca należy do innej grupy podatkowej niż grupa 0. Składając to zeznanie do US, należy również wpłacić należny podatek od darowizny. SD-3 należy złożyć w ciągu miesiąca od otrzymania darowizny. W ten sposób dokonasz rozliczenia podatkowego za otrzymane świadczenie.

Oba dokumenty należy złożyć do „właściwego Urzędu Skarbowego”? Co się kryje pod tym sformułowaniem? Jeśli przedmiotem darowizny są pieniądze lub ruchomości (np. samochód) formularz SD złóż do Urzędu Skarbowego właściwego dla miejsca zamieszkania ich nabywcy. Jeśli darczyńca przekazuje prawa do nieruchomości – do Urzędu Skarbowego właściwego dla adresu darowanej nieruchomości.

Umowa darowizny

Teoretycznie (zgodnie z artykułem 888 Kodeksu cywilnego), każda darowizna powinna być przekazana za pomocą oświadczenia woli darczyńcy w formie aktu notarialnego. Ustawodawca bierze jednak pod uwagę, że faktycznie większość darowizn przekazywanych jest w ogóle bez umowy. Dlatego w punkcie 2. tego artykułu doprecyzowuje, że każda umowa darowizny (również ustna) jest ważna, o ile zawarte w niej przyrzeczenie zostało spełnione. Jeśli jednak coś Ci zostało przyrzeczone, ale tego nie otrzymałeś, to aby ubiegać się o otrzymanie tego świadczenia, będziesz potrzebować aktu notarialnego.

Podatek od darowizny a PIT

Od darowizny nie płacimy podatku dochodowego PIT. Mówi o tym nawet ustawa o PIT. W ust.1 pkt 3 czytamy, że „przepisów tej ustawy nie stosuje się do przychodów podlegających przepisom o podatku od spadków i darowizn”.