Składka ZUS dla jednoosobowej działalności gospodarczej. Składki na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne w 2025. Ulga na start i inne ulgi

Dla jednoosobowej działalności gospodarczej, ZUS to często duża część wydatków. Zajmuje umysły przedsiębiorców również dlatego, że ustalenie wysokości składek nie należy do najprostszych zadań. Aby ułatwić to zadanie, tłumaczymy, jakie składki musi opłacać jednoosobowa firma w 2025 i ile one wynoszą. Podajemy stawki dla normalnego ZUS-u, Ulgi na start, preferencyjnych składek i Małego ZUS-u Plus.

Jakie składki płaci przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność w 2025 roku?

Przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą w Polsce płacą składki na kilka rodzajów ubezpieczeń oraz funduszów publicznych, które mają zabezpieczać ich na wypadek różnych zdarzeń życiowych i wspierać system ochrony zdrowia. Podstawowe składki obejmują:

Składka na ubezpieczenie emerytalne to świadczenie odkładane na przyszłą emeryturę. Od jej wysokości i okresu opłacania zależy późniejsza kwota wypłacana przez ZUS po osiągnięciu wieku emerytalnego.

Składka na ubezpieczenie rentowe zapewnia zabezpieczenie w razie trwałej niezdolności do pracy, a także daje prawo do renty rodzinnej dla bliskich w razie śmierci przedsiębiorcy.

Składka na ubezpieczenie wypadkowe chroni w razie wypadku przy pracy lub choroby zawodowej – może dawać prawo do zasiłku, renty wypadkowej lub jednorazowego odszkodowania.

Dobrowolna składka na ubezpieczenie chorobowe pozwala przedsiębiorcy na otrzymywanie zasiłku chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego w razie choroby, porodu lub konieczności opieki nad dzieckiem.

Składka zdrowotna finansuje publiczny system ochrony zdrowia i daje prawo do korzystania z opieki medycznej w ramach NFZ, np. wizyt u lekarzy, leczenia szpitalnego czy badań diagnostycznych.

Dodatkowo przedsiębiorcy płacą również składkę na Fundusz Pracy, która służy m.in. finansowaniu zasiłków dla bezrobotnych, aktywizacji zawodowej czy świadczeń w przypadku upadłości pracodawcy, oraz – jeśli obowiązuje – na Fundusz Solidarnościowy, wspierający osoby z niepełnosprawnościami.

Poza opłacaniem składek przedsiębiorca ma obowiązek co miesiąc składać do ZUS formularz ZUS DRA. 

Składki na ubezpieczenia społeczne

Składki na ubezpieczenia społeczne opłacane przez przedsiębiorców obejmują cztery podstawowe elementy: emerytalne, rentowe, wypadkowe oraz chorobowe.

Składka emerytalna buduje kapitał emerytalny przedsiębiorcy i decyduje o wysokości przyszłej emerytury.

Składka rentowa daje prawo do renty z tytułu niezdolności do pracy oraz zabezpiecza rodzinę w razie śmierci ubezpieczonego.

Składka wypadkowa zapewnia świadczenia w przypadku wypadków przy pracy lub chorób zawodowych, takich jak odszkodowanie czy renta wypadkowa.

Składka chorobowa, jako jedyna dobrowolna, umożliwia korzystanie z zasiłku chorobowego, macierzyńskiego i opiekuńczego.

Wszystkie te składki odprowadzane są do ZUS i mają na celu zabezpieczenie socjalne przedsiębiorcy oraz jego rodziny w różnych sytuacjach życiowych.

Składka zdrowotna

Składka zdrowotna w 2025 roku dla przedsiębiorców w Polsce zależy od wybranej formy opodatkowania i wysokości osiąganych dochodów lub przychodów.

Dla przedsiębiorców rozliczających się według skali podatkowej lub podatku liniowego, składka zdrowotna wynosi odpowiednio 9% lub 4,9% dochodu z miesiąca poprzedzającego miesiąc, za który opłacana jest składka. Minimalna podstawa wymiaru składki nie może być niższa niż 75% minimalnego wynagrodzenia obowiązującego na początku roku składkowego, co w 2025 roku oznacza 3 499,50 zł, a minimalna składka wynosi 314,96 zł miesięcznie.

Przedsiębiorcy opodatkowani ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych płacą składkę zdrowotną w stałej wysokości, uzależnionej od rocznego przychodu:

• do 60 000 zł – 461,66 zł miesięcznie (9% z 5 129,51 zł),

• od 60 000 zł do 300 000 zł – 769,43 zł miesięcznie (9% z 8 549,18 zł),

• powyżej 300 000 zł – 1 384,97 zł miesięcznie (9% z 15 388,52 zł).

Osoby korzystające z karty podatkowej opłacają składkę zdrowotną w wysokości 314,96 zł miesięcznie, co stanowi 9% od 75% minimalnego wynagrodzenia.

Wszystkie składki zdrowotne są obowiązkowe i finansują dostęp do publicznej opieki zdrowotnej w ramach Narodowego Funduszu Zdrowia (NFZ).

Podstawa wymiaru składek ZUS

W 2025 roku podstawa wymiaru składek ZUS dla przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą zależy od wybranej formy opodatkowania oraz ewentualnych ulg.

Pełny ZUS (tzw. „duży ZUS”): Dla przedsiębiorców opłacających pełne składki, minimalna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne wynosi 5 203,80 zł miesięcznie, co stanowi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia w 2025 roku, ustalonego na poziomie 8 673 zł.

Przedsiębiorcy korzystający z preferencyjnych składek przez pierwsze 24 miesiące działalności mają minimalną podstawę wymiaru składek ustaloną na poziomie 1 399,80 zł miesięcznie, co odpowiada 30% minimalnego wynagrodzenia za pracę w 2025 roku, wynoszącego 4 666 zł.

Dla przedsiębiorców korzystających z ulgi „Mały ZUS Plus”, podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne jest uzależniona od przeciętnego miesięcznego dochodu z działalności gospodarczej w poprzednim roku kalendarzowym. Podstawa ta nie może być niższa niż 1 399,80 zł (30% minimalnego wynagrodzenia) i nie wyższa niż 5 203,80 zł (60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia).

Warto również pamiętać, że roczna podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w 2025 roku nie może przekroczyć 260 190 zł.

Kwota minimalnego wynagrodzenia

Kwota minimalnego wynagrodzenia jest jedną z kwot, na podstawie której ustanawia się podstawę wymiaru składek. To właśnie dlatego rosnąca najniższa krajowa jest przedmiotem zainteresowania również tych przedsiębiorców, którzy nikogo nie zatrudniają.

Prognozowane przeciętne wynagrodzenie miesięczne

Innym wyznacznikiem wysokości podstawy wymiaru składek jest przeciętne wynagrodzenie. Dlatego też warto śledzić jego zmiany.

Kiedy trzeba opłacać składki ZUS dla firmy jednoosobowej?

Przedsiębiorca prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą musi opłacać składki ZUS do 20. dnia każdego miesiąca za miesiąc poprzedni. Dotyczy to zarówno składek na ubezpieczenia społeczne, zdrowotne, jak i na Fundusz Pracy oraz Fundusz Solidarnościowy (jeśli są obowiązkowe). Przykładowo, składki za kwiecień 2025 roku należy zapłacić najpóźniej do 20 maja 2025 roku.

Jeśli 20. dzień miesiąca wypada w weekend lub święto, termin przesuwa się na najbliższy dzień roboczy. Warto też pamiętać, że wszystkie składki należy opłacać jednym przelewem na indywidualny numer rachunku składkowego (NRS) przypisany przez ZUS.

Ulga na start na początek prowadzenia działalności gospodarczej

Z ulgi na start mogą skorzystać osoby fizyczne, które rozpoczynają prowadzenie działalności gospodarczej po raz pierwszy lub wracają do niej po co najmniej 60-miesięcznej przerwie. Przedsiębiorca, który korzysta z ulgi na start przez sześć pełnych miesięcy kalendarzowych  od rozpoczęcia prowadzenia działalności nie musi opłacać składek na ubezpieczenia społeczne – obejmujące emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe – a zobowiązany jest jedynie do opłacania składki zdrowotnej.

Jednym z warunków skorzystania z tej preferencji jest niewykonywanie działalności na rzecz byłego pracodawcy, jeśli obowiązki w ramach firmy pokrywają się z tymi, które były wcześniej realizowane na podstawie umowy o pracę. Aby móc skorzystać z ulgi, należy w ciągu 7 dni od rozpoczęcia działalności złożyć w ZUS formularz ZZA z właściwym kodem ubezpieczenia zdrowotnego.

Preferencyjne składki ZUS

Po zakończeniu okresu korzystania z ulgi na start, przedsiębiorca może przez następne 24 miesiące opłacać składki ZUS na preferencyjnych warunkach. W tym czasie podstawę wymiaru składek społecznych stanowi 30% minimalnego wynagrodzenia. W 2025 roku, przy minimalnym wynagrodzeniu wynoszącym 4666 zł, daje to podstawę w wysokości 1399,80 zł.

Składki społeczne naliczane od tej kwoty są znacznie niższe od pełnych składek ZUS – miesięcznie wynoszą około 443 zł (z dobrowolnym ubezpieczeniem chorobowym) lub około 409 zł (bez tego ubezpieczenia). Również w tym przypadku obowiązuje zasada, że działalność nie może być świadczona na rzecz byłego pracodawcy w zakresie tożsamym z wcześniejszymi obowiązkami pracowniczymi. Aby skorzystać z preferencyjnych składek, należy złożyć do ZUS odpowiedni formularz zgłoszeniowy – zazwyczaj ZUS ZUA z kodem 05 70.

Mały ZUS Plus

Z ulgi Mały ZUS Plus mogą skorzystać przedsiębiorcy prowadzący jednoosobową działalność gospodarczą, o ile spełniają określone kryteria. Przede wszystkim ich roczny przychód z działalności w poprzednim roku nie może przekroczyć 120 000 zł, a sama działalność musi być prowadzona przez minimum 60 dni w tym okresie.

Dodatkowo, przedsiębiorca nie może korzystać z karty podatkowej oraz jednocześnie być zwolnionym z podatku VAT. Z ulgi są również wykluczone osoby, które świadczyły usługi na rzecz byłego pracodawcy, jeżeli usługi te są tożsame z pracą wykonywaną wcześniej w ramach etatu.

Mały ZUS Plus można stosować maksymalnie przez 36 miesięcy w ciągu ostatnich 60 miesięcy prowadzenia działalności gospodarczej. Po upływie tego okresu konieczne jest opłacanie pełnych składek lub – o ile przedsiębiorca spełnia warunki – przejście na inną preferencyjną formę opodatkowania.

Żadna z ulg nie dotyczy składki na ubezpieczenie zdrowotne, którą zawsze trzeba opłacać w pełnej wysokości.

Wysokość składek społecznych w 2025 roku

Składka ZUS dla jednoosobowej firmy na ubezpieczenie społeczne wynosi, w zależności od zastosowanych ulg:

Wysokość składki zdrowotnej w 2025 roku

Wysokość składki zdrowotnej zależy od wybranego sposobu opodatkowania działalności. Nie wpływają na nią natomiast ulgi, z których korzystamy.

Dla osób prowadzących działalność opodatkowaną wg. skali

Podstawą wymiaru składki zdrowotnej jest dochód z miesiąca poprzedzającego miesiąc, za który płacimy składkę, pomniejszony o składki na ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe (chyba że zostały zaliczone do KUP). Wysokość składki to 9% podstawy.

Dla firm, które rozliczają się podatkiem liniowym

Składka zdrowotna na podatku liniowym to 4,9% dochodu z zeszłego miesiąca. Do obliczania dochodu stosuje się takie same zasady, jak w przypadku rozliczania skalą. Tutaj również należy odliczyć od dochodu ubezpieczenia emerytalne, rentowe, chorobowe i wypadkowe.

Proces naliczania składki zdrowotnej przy liniowym wygląda więc tak:

([dochód] zł – [ubezpieczenia społeczne i wypadkowe] zł) x 4,9% = [składka zdrowotna] zł

Należy pamiętać, że poniżej dochodów w wysokości 6 427,67 zł zawsze będziesz musiał zapłacić 314, 96 zł (wartość minimalnej składki od 1 lutego 2025 r. do 31 stycznia 2026 r.). Zgodnie z przepisami obowiązującymi od 1 stycznia 2025 r. wynosi ona 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jako że w 2025 roku minimalne wynagrodzenie wynosi 4666 zł, taką kwotę zapłacimy w roku składkowym 2025.

Dla ryczałtowców

Składka zdrowotna na ryczałcie wynosi 9% od podstawy wymiaru składki.

Podstawa wymiaru składki wynosi:

• 60% przeciętnego wynagrodzenia – dla przychodów poniżej 60 000 zł;
• 100% przeciętnego wynagrodzenia – dla przychodów od 60 do 300 tysięcy zł;
• 180% przeciętnego wynagrodzenia – dla przychodów powyżej 300 tysięcy.

Przeciętne wynagrodzenie w IV kwartale 2024 roku wynosiło 8 549,18 zł.