Okres wypowiedzenia jest nieodłączną częścią każdej umowy o pracę. Wynika to bezpośrednio z przepisów Kodeksu pracy, które narzucają jego istnienie. W praktyce, spotykany jest we wszystkich rodzajach umów o zatrudnienie, ale w przypadku tych objętych prawem cywilnym (zlecenie, o dzieło) może być kształtowany dowolnie, według woli stron.
W poniższym artykule skupimy się na kwestii, jaką jest okres wypowiedzenia w rozumieniu Kodeksu pracy, a więc w przypadku umów o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Dowiedz się, ile okres wynosi w przypadku umów zawartych na czas określony i nieokreślony, a także na okres próbny. Sprawdź, co prawo pracy mówi skracaniu okresu wypowiedzenia. Zobacz też, kiedy najlepiej jest złożyć oświadczenie woli.
Czym jest okres wypowiedzenia?
Okres wypowiedzenia to czas pomiędzy złożeniem przez stronę oświadczenia woli o wypowiedzeniu umowy a faktycznym zakończeniem stosunku pracy. Wtedy zarówno pracownik, jak i pracodawca mają określone obowiązki. Przede wszystkim, pracownik powinien wykonywać swoją pracę, a pracodawca wypłacać wynagrodzenie.
Długość okresu wypowiedzenia zależy od rodzaju wypowiadanej umowy oraz od stażu pracy.
Okres wypowiedzenia jest obowiązkowy w przypadku rozwiązania umowy przez wypowiedzenie. Tylko w ściśle określonych przypadkach może być zlikwidowany lub skrócony. Ponadto pracodawca może zwolnić pracownika ze świadczenia pracy na ten czas. Szerzej te przypadku opisujemy w dalszej części artykułu.
Dotyczy on umów regulowanych Kodeksem pracy. Wypowiedzenie umowy zlecenia i innych umów cywilnoprawnych jest objęte innymi zasadami, które znajdziesz w Kodeksie cywilnym.
Od czego zależy długość okresu wypowiedzenia?
Tak jak zostało wspomniane wyżej, długość okresu wypowiedzenia zależy od dwóch czynników: okresu zatrudnienia i rodzaju umowy. Będzie dłuższy w przypadku umów o pracę zawartych na czas określony i nieokreślony i krótszy w przypadku umów na okres próbny. Ponadto, im dłużej pracownik pracował w danej firmie, tym dłuższy okres wypowiedzenia mu przysługuje.
Przy obliczaniu stażu pracy do ustalenia długości okresu wypowiedzenia, należy pamiętać, że liczą się do niego nie tylko ściśle przepracowane dni. Jest to cały okres zatrudnienia, w który wliczają się:
- zwolnienia chorobowe;
- urlopy bezpłatne i wychowawcze;
- okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli został on przejęty przez aktualnego pracodawcę;
- okres zatrudnienia u poprzedniego pracodawcy, jeżeli aktualna firma to następca prawny poprzedniej.
Ile trwa okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony?
Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na czas określony wynosi:
- 2 tygodnie – jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
- 1 miesiąc – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
- 3 miesiące – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Ile trwa okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony?
Okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas nieokreślony wynosi:
- 2 tygodnie – jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
- 1 miesiąc – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
- 3 miesiące – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.
Ile trwa okres wypowiedzenia umowy o pracę na okres próbny?
Okres wypowiedzenia wynosi, w przypadku umowy próbnej:
- 3 dni robocze – jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni;
- 1 tydzień – jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie;
- 2 tygodnie – jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.
Jak liczyć okres wypowiedzenia umowy na czas określony i nieokreślony?
Licząc, do kiedy będziemy pracować na wypowiedzeniu, nie można zapomnieć, że obliczanie tego okresu nie jest tak prostolinijne, jak mogłoby na to wskazywać proste wymienienie terminów.
To dlatego, że okres wypowiedzenia nie jest obliczany poprzez dodanie jego długości do dnia złożenia wypowiedzenia. Od następnego dnia po złożeniu wypowiedzenia liczymy jego okres tylko wtedy, kiedy okres wypowiedzenia trwa dni (czyli tylko w przypadku próbnej umowy o pracę zawartej na okres krótszy niż 2 tygodnie). W przypadku kiedy:
- okres wypowiedzenia liczony jest w tygodniach – zaczynamy go liczyć od pierwszej niedzieli następującej po dniu złożenia wypowiedzenia;
- okres wypowiedzenia jest liczony w miesiącach – zaczynamy go liczyć od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym złożyliśmy wypowiedzenie.
Kiedy najlepiej wypowiedzieć umowę o pracę?
Zazwyczaj, jeśli składamy wypowiedzenie umowy, chcemy jak najszybciej zakończyć pracę w danym miejscu. Warto wtedy uważnie wybrać termin złożenia wypowiedzenia, tak aby nie dołożyć sobie przypadkiem dodatkowego miesiąca oczekiwania. W tym celu, najlepiej złożyć wypowiedzenie umowy o pracę:
- w piątek – jeśli nasz okres wypowiedzenia liczy się w tygodniach;
- w ostatni dzień miesiąca – jeśli nasz okres wypowiedzenia liczy się w miesiącach.
Jeżeli chcesz wydłużyć sobie wypowiedzenie o dodatkowy tydzień lub miesiąc, poczekaj do poniedziałku albo pierwszego dnia miesiąca.
Dni wolne na poszukiwanie pracy
Jeśli przysługuje Ci wypowiedzenie dłuższe niż dwa tygodnie, w jego czasie nabywasz również prawo do zwolnienia na poszukiwanie pracy. Trwa ono:
- 2 dni – przy dwutygodniowym i miesięcznym wypowiedzeniu;
- 3 dni – przy trzymiesięcznym wypowiedzeniu (również, jeśli zostało skrócone).
Skrócenie okresu wypowiedzenia
W określonych przypadkach, pracodawca może skrócić trzymiesięczny okres wypowiedzenia do jednego miesiąca. Dzieje się tak, kiedy umowa jest wypowiadana pracownikowi z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z innych przyczyn niedotyczących pracowników. Wtedy jednak za pozostałe dwa miesiące pracownikowi przysługuje wtedy odszkodowanie. O takiej możliwości mówi art. 361 Kodeksu pracy.
W art. 36 § 6 Kodeksu pracy znajdziemy informację o tym, że już po złożeniu wypowiedzenia, strony mogą uzgodnić skrócenie okresu wypowiedzenia. Nie zmienia to trybu rozwiązania umowy na „za porozumieniem stron”, wpływa jedynie na długość wypowiedzenia.
Ponadto pracodawca może zwolnić pracownika z obowiązku świadczenia pracy na czas jej wypowiedzenia. W tym czasie pracownik jednak musi otrzymywać normalne wynagrodzenie, tak, jakby tę pracę wykonywał.
Wypowiedzenie umowy bez okresu wypowiedzenia
Wypowiedzenie umowy o pracę bez zachowania okresu wypowiedzenia jest możliwe tylko w ściśle określonych przypadkach. Wskazane są one w Kodeksie pracy. W przypadku złożenia takiego wypowiedzenia przez pracownika lub pracodawcę, rozwiązanie umowy następuje ze skutkiem natychmiastowym.
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracodawcę
Bez wypowiedzenia pracodawca może rozwiązać umowę o pracę, jeśli pracownik:
- dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych;
- popełnił w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;
- z własnej winy utracił uprawnienia konieczne do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku;
- jest niezdolny do pracy wskutek choroby przez więcej niż 3 miesiące (dotyczy tylko pracowników zatrudnionych krócej niż 6 miesięcy);
- jest niezdolny do pracy z powodu choroby dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące a był zatrudniony dłużej niż 6 miesięcy;
- jest niezdolny do pracy z powodu choroby dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące a niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową;
- był nieobecny w pracy z przyczyn usprawiedliwionych (innych niż wymienione powyżej) co najmniej miesiąc.
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez pracownika
Rozwiązanie umowy o pracę przez pracownika jest możliwe bez zachowania okresu wypowiedzenia, jeśli:
- zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe;
- pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika (np. dopuszczał się dyskryminacji, nie wypłacał wynagrodzenia); w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.
Jak rozwiązać umowę o pracę bez okresu wypowiedzenia?
A co, jeśli nie zachodzi żaden z przypadków wymienionych powyżej, a Ty chcesz zwolnić się z pracy bez okresu wypowiedzenia? W takiej sytuacji masz kilka opcji.
Po pierwsze, możesz podpisać z drugą stronę rozwiązanie umowy na mocy porozumienia stron.
Po drugie, możesz złożyć wypowiedzenie umowy o pracę, ale później dogadać się z pracodawcą w celu ustalenia wcześniejszego terminu rozwiązania umowy.
Po trzecie, możesz wynegocjować z pracodawcą, aby zwolnił Cię z obowiązku wykonywania pracy na czas wypowiedzenia.
