Okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony. Jak wygląda rozwiązanie umowy na czas określony? Przepisy Kodeksu pracy

Okres wypowiedzenia umowy o pracę jest ściśle określony przepisami Kodeksu pracy. Zależny jest od rodzaju podpisanej umowy i uzależniony od okresu zatrudnienia. Sprawdź, ile trwa w przypadku umowy na czas określony. Czy wypowiedzenie to jedyny sposób zakończenia współpracy przed upłynięciem czasu trwania umowy? Czy można skrócić lub całkowicie pominąć okres wypowiedzenia?

Umowa na czas określony w Kodeksie pracy

Umowa na czas określony ma pewne ograniczenia. Przede wszystkim, nie można zawierać jej w nieskończoność. Art. 25⁽¹⁾. § 1. Kodeksu pracy mówi, że z tym samym pracownikiem umowę na czas określony można podpisać nie więcej niż 3 razy, na okres nieprzekraczający 33 miesięcy. Jeśli pracodawca podpisze z nim więcej takich umów lub będą one trwały dłużej, od przekroczenia tych limitów podpisana umowa będzie traktowana jako umowa na czas nieokreślony (co wiąże się m.in. z dłuższym okresem wypowiedzenia).

Te ograniczenia nie dotyczą umów podpisywanych w celu „zaspokojenia rzeczywistego okresowego zapotrzebowania”. Takie okoliczności należy wskazać i uzasadnić w umowie. Można więc podpisać więcej umów na czas określony z pracownikiem sezonowym. Kp wymienia w szczególności:

• umowy na zastępstwo;
• umowy sezonowe;
• umowy w celu wykonywania pracy przez okres kadencji.

Natomiast uzgodnienia dotyczące przedłużenia umowy na czas określony traktuje się jako zawarcie nowej umowy.

Art. 29³. § 1 daje pracownikowi, który jest zatrudniony na umowie na czas określony u danego pracodawcy przez co najmniej 6 miesięcy, możliwość, aby raz w roku kalendarzowym wnioskować o zmianę umowy na czas nieokreślony lub warunków pracy na bardziej stabilne.

Sposoby rozwiązania umowy o pracę na czas określony

Zakończenie umowy na czas określony następuje samoistnie z dniem jej upływu, w niej wskazanym.

Pozostałe tryby rozwiązania umowy są takie same w przypadku umów o pracę zawartych na czas określony, jak i nieokreślony, to znaczy:

• rozwiązanie umowy na mocy porozumienia stron;
• rozwiązanie umowy przez oświadczenie jednej ze stron z zachowaniem okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę za wypowiedzeniem);
• rozwiązanie umowy przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia (rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia).

Ile wynosi okres wypowiedzenia umowy o pracę na czas określony?

Okres wypowiedzenia zależy od okresu zatrudnienia u danego pracodawcy. Okres wypowiedzenia wynosi:

• 2 tygodnie – jeżeli pracownik był zatrudniony krócej niż 6 miesięcy;
• 1 miesiąc – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 6 miesięcy;
• 3 miesiące – jeżeli pracownik był zatrudniony co najmniej 3 lata.

Co ważne, dłuższy okres wypowiedzenia można ustalić w umowie o pracę.

Ważne! Podczas wypowiedzenia pracownikowi przysługuje 1 lub 2 dni robocze wolnego na poszukiwanie pracy.

Skrócenie okresu wypowiedzenia umowy na czas określony

Jeśli nie chcesz zachowywać okresu wypowiedzenia, najłatwiejszym sposobem jest zdecydowanie się na rozwiązanie umowy na porozumieniem stron. W dokumencie rozwiązania umowy można wówczas wskazać dowolną datę jej zakończenia.

Alternatywnie, możliwe jest rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem, a następnie ustalenie z pracodawcą skrócenie lub pominięcie okresu wypowiedzenia. Uzgodnienie wcześniejszego rozwiązania umowy nie zmienia jednocześnie trybu rozwiązania umowy na rozwiązanie za porozumieniem stron.

Pracodawca może też zwolnić pracownika z obowiązku wykonywania pracy na okres wypowiedzenia. Jednakże za ten czas pracownikowi wciąż przysługuje wynagrodzenie jak normalnie.

Skrócenie okresu wypowiedzenia dopuszczane jest również bez zgody pracownika, w przypadkach określonych w Kodeksie pracy. Pracodawca może skrócić trzymiesięczny okres wypowiedzenia do jednego miesiąca, jeśli pracodawca wypowiada umowę:

• z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy;
• z innych przyczyn niedotyczących pracownika.

W takim jednak przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie za pozostałe dwa miesiące.

Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia przez oświadczenie jednej ze stron bez zachowania okresu wypowiedzenia jest możliwe tylko w ściśle określonych przypadkach, wymienionych w Kodeksie pracy. Taką możliwość ma pracownik, kiedy:

• zostanie wydane orzeczenie lekarskie stwierdzające szkodliwy wpływ wykonywanej pracy na zdrowie pracownika, a pracodawca nie przeniesie go w terminie wskazanym w orzeczeniu lekarskim do innej pracy, odpowiedniej ze względu na stan jego zdrowia i kwalifikacje zawodowe;
• pracodawca dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków wobec pracownika (np. dopuszczał się dyskryminacji, nie wypłacał wynagrodzenia); w takim przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości wynagrodzenia za okres wypowiedzenia.

W przypadku rozwiązania umowy o pracę przez pracodawcę, okres wypowiedzenia można pominąć, jeśli pracownik:

• dopuścił się ciężkiego naruszenia podstawowych obowiązków pracowniczych;
  popełnił w czasie trwania umowy o pracę przestępstwa, które uniemożliwia dalsze zatrudnianie go na zajmowanym stanowisku, jeżeli przestępstwo jest oczywiste lub zostało stwierdzone prawomocnym wyrokiem;
• z własnej winy utracił uprawnienia konieczne do wykonywania pracy na zajmowanym stanowisku;
• jest niezdolny do pracy wskutek choroby przez więcej niż 3 miesiące (dotyczy tylko pracowników zatrudnionych krócej niż 6 miesięcy);
• jest niezdolny do pracy z powodu choroby dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące a był zatrudniony dłużej niż 6 miesięcy;
• jest niezdolny do pracy z powodu choroby dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące a niezdolność do pracy została spowodowana wypadkiem przy pracy albo chorobą zawodową;
• był nieobecny w pracy z przyczyn usprawiedliwionych (innych niż wymienione powyżej) co najmniej miesiąc.

Okres wypowiedzenia umowy na okres próbny

Umowa na okres próbny jest szczególnym rodzajem umowy na czas określony. W związku z tym, że wiąże się z krótszym stażem pracy, dotyczą jej też krótsze okresy wypowiedzenia. Okres wypowiedzenia umowy o pracę zawartej na okres próbny to:

• 3 dni robocze – jeżeli okres próbny nie przekracza 2 tygodni;
• 1 tydzień – jeżeli okres próbny jest dłuższy niż 2 tygodnie;
• 2 tygodnie – jeżeli okres próbny wynosi 3 miesiące.

Ważne! W przypadku 2-tygodniowego wypowiedzenia pracownikowi w tym okresie przysługuje dodatkowy dzień wolnego na szukanie pracy.

Liczenie okresu wypowiedzenia

Okres wypowiedzenia dla umowy na czas określony lub nieokreślony liczy się tak samo. To, kiedy zaczniemy liczyć okres wypowiedzenia, zależy od tego, czy trwa on dni, tygodnie lub miesiące.

Jeśli okres wypowiedzenia trwa:

• 3 dni robocze – liczymy go od dnia następnego po złożeniu wypowiedzenia (czyli jeśli wypowiedzenie składamy w poniedziałek, zaczynamy liczyć go we wtorek, a więc umowa trwa do końca czwartku);
• 1 lub 2 tygodnie –  liczymy go od pierwszej niedzieli następującej po dniu złożenia wypowiedzenia (czyli niezależnie od tego, czy wypowiedzenie złożymy w poniedziałek czy piątek, jego bieg zaczyna się dopiero w niedzielę);
• 1 lub 3 miesiące – liczymy go od pierwszego dnia miesiąca następującego po miesiącu złożeniu wypowiedzenia (czyli niezależnie od tego, czy złożysz wypowiedzenie 1, czy 31 maja, jego bieg rozpoczyna się dopiero 1 czerwca).

Wypowiedzenie umowy na czas określony przez pracodawcę a przez pracownika

Pracownik ma możliwość wypowiedzenia umowy bez podania przyczyny. Wystarczy, że złoży oświadczenie woli wypowiadające umowę. Natychmiast zaczyna wówczas biec okres wypowiedzenia.

Pracodawca ma w tym zakresie więcej obowiązków. Wypowiedzenie umowy przez pracodawcę musi zawierać, poza zwykłymi elementami wypowiedzenia:

• uzasadnioną, konkretną i rzeczywistą przyczynę złożenia wypowiedzenia;
• pouczenie o przysługującym pracownikowi prawie odwołania do właściwego sądu pracy w terminie 21 dni od dnia otrzymania oświadczenia.

Poza tym, o zamiarze złożenia pracownikowi wypowiedzenia pracodawca musi poinformować zakładową organizację związkową reprezentującą pracownika.

Należy pamiętać, że niektórzy pracownicy chronieni są przed zwolnieniem (mający mniej niż 4 lata do emerytury; podczas usprawiedliwionej nieobecności itp.).

Przyczyny wypowiedzenia dla umów na czas określony

Uwaga! Przyczyna złożenia wypowiedzenia musi być konkretna i rzeczywiście dotyczyć pracownika. Podane poniżej przyczyny wskazują jedynie sytuacje, które często prowadzą do złożenia wypowiedzenia pracownikowi.

Przyczyny złożenia wypowiedzenia mogą być zależne od pracownika albo od niego niezależne.

Przyczyny niezależne od pracownika to np.:

• likwidacja stanowiska pracy,
• redukcja zatrudnienia,
• upadłość spółki,
• zmiany technologiczne prowadzące do redukcji etatów,
• zmiany organizacyjne.

Przyczyną zależna od pracownika może być:

• niewywiązywanie się przez pracownika z obowiązków,
• publiczne wyrażanie przez pracownika dezaprobaty do działań spółki,
• odmowa poddaniu się badaniom kontrolnym po długotrwałej nieobecności w pracy,
• odmowa przyjęcia nowych obowiązków zgodnych z umową,
• nieprzestrzeganie przepisów BHP,
• podejmowanie konkurencyjnej działalności zarobkowej,
• nieprawidłowe rozliczanie się z mienia o znacznej wartości.

Obowiązki pracownika w okresie wypowiedzenia

W okresie wypowiedzenia pracownik musi wywiązywać się ze swoich obowiązków w takim samym stopniu, jak w pozostałym okresie zatrudnienia.