Składka zdrowotna – ryczałt 2025. Ile zapłaci przedsiębiorca?

Wśród wielu rozmaitych form prowadzenia działalności gospodarczej, wybór odpowiedniej dla naszego przedsiębiorstwa dyktuje przede wszystkim łączna kwota odprowadzanych podatków, parapodatków, danin i składek. W wielu przypadkach to właśnie ryczałt od przychodów ewidencjonowanych stanowi najdogodniejszą finansowo formę rozliczenia z Urzędem Skarbowym – przynajmniej z podatkowego punktu widzenia. Co zaś ze składką na ubezpieczenie zdrowotne?

Jaka jest dokładnie natura składki zdrowotnej na ryczałcie i co ma wpływ na jej wysokość? Ile wynosi podstawa wymiaru składki zdrowotnej na ryczałcie? Czym w tym kontekście jest składka uproszczona i kiedy warto się na nią zdecydować? Czy składkę zdrowotną i ZUS można odliczyć od podatku? Na te i inne pytania postaramy się odpowiedzieć w niniejszym materiale.

Składka zdrowotna – ryczałt 2025. Co ma wpływ na jej wysokość?

W przypadku ryczałtowców wysokość składki zdrowotnej nie zależy od dochodu, lecz od osiągniętego przychodu – konkretniej zaś mówiąc, od wysokości przychodu w skali roku, która to decyduje o zakwalifikowaniu przedsiębiorcy do jednego z trzech progów. To podstawowa różnica względem innych form opodatkowania, w których składka liczona jest jako procent od dochodu, nierzadko niestabilnego i trudnego do przewidzenia. Tutaj – choć sam ryczałt jest formalnie nieco przystępniejszy – system składkowy operuje w oparciu o sztywno określone widełki, bez względu na to, ile realnie zostaje w kieszeni po odliczeniu kosztów prowadzenia działalności (których na ryczałcie i tak się nie odlicza w sensie podatkowym).

Istotne jest również to, że składka zdrowotna nie jest naliczana miesięcznie na bieżąco (chyba że podatnik wybierze taką metodę), lecz najczęściej na podstawie rocznego przychodu z poprzedniego roku lub jego aktualnej prognozy. Do tego dochodzi możliwość skorzystania z tzw. składki uproszczonej, czyli uśrednionej wysokości daniny w skali roku. Cały system – choć z pozoru przejrzysty – w praktyce prowadzi niekiedy do szeregu absurdów, w których przychód znacznie odbiegający od zysku, generuje obowiązek zapłaty składki wyższej niż realne możliwości przedsiębiorcy. Niekiedy wymaga także zapłacenia wyższej składki

Podstawa składki zdrowotnej na ryczałcie 2025 – progi przychodowe

W 2025 roku wysokość składki zdrowotnej dla osób rozliczających się ryczałtem zależy od rocznego przychodu oraz przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce w IV kwartale poprzedniego roku. To właśnie ta wartość – ustalona na poziomie 8549,18 zł – stanowi punkt odniesienia dla wyliczenia trzech progów przychodowych. Od przydzielenia do konkretnego progu zależy miesięczna kwota składki, którą trzeba odprowadzać niezależnie od faktycznego dochodu czy struktury kosztów firmy.

W 2025 roku progi kształtują się następująco:

• Przychód do 60 000 zł rocznie:
  • podstawa składki – 5129,51 zł
  • składka miesięczna – 461,66 zł
• Przychód od 60 000 zł do 300 000 zł rocznie:
  • podstawa składki – 8549,18 zł
  • składka miesięczna – 769,43 zł
• Przychód powyżej 300 000 zł rocznie:
  • podstawa składki – 15 388,52 zł
  • składka miesięczna – 1384,97 zł
    

Wysokość składki zdrowotnej w przypadku bardzo niskich i bardzo wysokich przychodów

Dla przedsiębiorców osiągających minimalne przychody (np. 2–3 tys. zł miesięcznie), składka zdrowotna może stanowić nawet 20% lub więcej ich wpływów – co przy braku możliwości odliczenia kosztów prowadzenia firmy bywa zwyczajnie nie do udźwignięcia. Z kolei osoby zarabiające kilkanaście lub kilkadziesiąt tysięcy miesięcznie wpadają w najwyższy próg, ale ich składka nie rośnie już ani o złotówkę – w efekcie im wyższy przychód, tym niższy procentowy udział składki w obciążeniach, co stawia całą tę mechanikę w świetle regresywnego paradoksu, znacząc go rażącą niesprawiedliwością i wskazując na jedną z miriadów przyczyn, dla których skrzydła polskiej gospodarki są zwinięte, a system zdrowotny przewlekle chory.

Składka uproszczona na ryczałcie – czym jest?

Składka uproszczona to wariant, który pozwala przedsiębiorcy opłacać składkę zdrowotną w stałej wysokości przez cały rok – bez comiesięcznego analizowania przychodów i ryzyka przeskoczenia do wyższego progu. Jej wysokość ustalana jest na podstawie przychodu osiągniętego w roku poprzedzającym dany rok składkowy. To rozwiązanie wygodne, zwłaszcza dla tych, którzy preferują przewidywalność kosztów lub po prostu nie mają czasu ani ochoty na ciągłe przeliczanie progów.

Oczywiście, rzeczone rozwiązanie ma również swoje wady. Składka jest wyliczana na cały rok z góry, a jeśli bieżące przychody okażą się niższe od zakładanych – zapłacimy więcej, a potencjalnej nadpłaty nikt nam nie zwróci. Co więcej, jeżeli przekroczymy próg, którego w deklaracji chcieliśmy uniknąć, czeka nas dopłata w rozliczeniu rocznym. Niestety zatem, jak w przypadku wielu obowiązujących przepisów, tak i w tym zawierają się wyjątki, których zadaniem jest działać na korzyść Skarbu Państwa, ale wyjątków działających na korzyść podatnika brakuje.

Kiedy warto wybrać składkę uproszczoną?

Składka uproszczona opłaca się przede wszystkim tym, którzy mają względnie stałe, przewidywalne przychody – i z dużym prawdopodobieństwem nie przekroczą zadeklarowanego progu. To opcja dla tych przedsiębiorców, którzy preferują spokój i stały koszt w budżecie, nawet w sytuacji, w której oznacza to potencjalnie niewielką nadpłatę. W każdej innej sytuacji warto być ostrożnym – bo jak wskazaliśmy wyżej, w urzędowej rzeczywistości prostota lubi się mścić na niekorzyść podatnika.

Czy składka na ubezpieczenie zdrowotne może być odliczona od podatku?

W przypadku ryczałtowców składka zdrowotna – wbrew obiegowym opiniom – może być częściowo odliczona od przychodu, choć nie w sposób tak bezpośredni jak przed reformą Polskiego Ładu. Mechanizm polega na tym, że przedsiębiorca może obniżyć przychód będący podstawą opodatkowania o połowę zapłaconych składek zdrowotnych. Nie jest to być może rozwiązanie idealne, ale mimo wszystko pozwala na przynajmniej symboliczną ulgę w comiesięcznych obciążeniach.

W praktyce oznacza to, że realna korzyść z odliczenia składki zależy nie tylko od jej wysokości, ale też od przyjętej stawki ryczałtu – inaczej wygląda to przy 3%, inaczej przy 8,5%, a jeszcze inaczej przy 17%. Dla niektórych branż ten mechanizm może więc być odczuwalny, dla innych niemal niewidoczny. W każdym przypadku jednak warto pamiętać, że mowa o odliczeniu wyłącznie częściowym.

Składka zdrowotna w 2025 roku na ryczałcie – najważniejsze zmiany

Na przestrzeni ostatnich lat składka zdrowotna na ryczałcie przechodziła liczne, kolejne zmiany – a styczeń 2025 i cały 2025 r. nie jest tu żadnym wyjątkiem. Najważniejszą zmianą jest oczywiście wzrost podstawy wymiaru składki  zdrowotnej na ryczałcie, a co za tym idzie – podwyższenie faktycznej kwoty, którą przedsiębiorcy muszą co miesiąc przelewać do ZUS. Wzrost wynika z rosnącego przeciętnego wynagrodzenia, które stanowi bazę do wyliczeń. I choć mechanizm jest relatywnie prosty, efekt potrafi zaboleć – szczególnie tych, którzy do tej pory balansowali na granicy progu.

Drugim istotnym elementem jest to, że wraz z nowymi wartościami progów zmienia się także realna opłacalność wyboru składki uproszczonej. W praktyce coraz częściej wymaga to kalkulacji nie tylko przychodów, ale i scenariuszy biznesowych na cały rok. System, który miał być prosty, zaczyna przypominać grę planszową, w której każdy ruch trzeba przemyśleć o kilka tur naprzód. Bez kalkulatora ani rusz – a i ten potrafi się pomylić, jeśli dane wejściowe są zbyt optymistyczne.

Z tego powodu, niezależnie od typu i rozmiarów prowadzonej działalności, w rozliczeniach z Urzędem Skarbowym warto posiłkować się sprawdzonymi metodami i radami płynącymi od specjalistów – świetnie rozwiązania dla przedsiębiorców prezentuje Mała Księgowość, której w opisywanym kontekście nie sposób nie polecić.