Czym są środki trwałe?

Środki trwałe to składniki majątku, których okres użytkowania jest przewidywany na przynajmniej rok, z reguły warte co najmniej 10 tys. złotych. Środkiem trwałym mogą być samochody czy maszyny wykorzystywane w firmie, ale również grunty czy żywy inwentarz.

Żeby składnik majątku mógł być uznany za środek trwały (na podstawie art. 3 pkt 15 Ustawy o rachunkowości, art. 16a Ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych i art, 22a Ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych), musi spełniać 5 warunków. Musi być:

• własnością lub współwłasnością podatnika,
• nabyty lub wytworzony przez podatnika we własnym zakresie,
• kompletny i zdatny do użytku w dniu przyjęcia do używania,
• przewidywany do użytku przez co najmniej rok,
• wykorzystywany na potrzeby związane z działalnością gospodarczą albo oddanym do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu.

Z reguły są warte co najmniej 10 tysięcy złotych i podlegają amortyzacji. Środki trwałe, które nie podlegają  amortyzacji wymienione są w 22c ww. Ustawy o PIT.

Amortyzacja środków trwałych

Amortyzacja środków trwałych polega na rozłożeniu w czasie kosztów poniesionych na ich zakup. Osiągamy to poprzez comiesięczne odliczenie odpisów amortyzacyjnych.

W przypadku składników majątku o wartości niższej niż 10 tys. złotych można dokonać amortyzacji jednorazowej.

Klasyfikacja Środków Trwałych

Klasyfikacja Środków Trwałych podzielona jest na dziesięć grup.

• 0 – grunty,
• 1– budynki i lokale,
• 2 – obiekty inżynierii lądowej i wodnej,
• 3 – kotły i maszyny energetyczne,
• 4 – maszyny, urządzenia i aparaty ogólnego zastosowania,
• 5 – maszyny, urządzenia i aparaty specjalistyczne,
• 6 – urządzenia techniczne,
• 7 – środki transportu,
• 8 – narzędzia, przyrządy, ruchomości i wyposażenie, niesklasyfikowane gdzie indziej,
• 9 – inwentarz żywy.

Każda z grup dzieli się na podgrupy i rodzaje.

Wartość początkowa środków trwałych

Wartość początkową najłatwiej ustalić dla zakupionego środka trwałego – wówczas będzie nią cena zakupu (zgodna z umową/fakturą) powiększona o wydatki związane z zakupem, takie jak koszty transportu, czy opłaty np. notarialne.

W przypadku wytworzonego środka trwałego bierze się pod uwagę koszty materiałów użytych do jego produkcji, koszty wynagrodzeń i inne koszty poza pracą własną podatnika oraz kosztami sprzedaży i operacyjnymi.

Wartość początkową środka trwałego nabytego nieodpłatnie ustala się na podstawie wartości rynkowej takich samych lub podobnych przedmiotów.

Środek trwały z majątku prywatnego wycenia się na podstawie dowodu zakupu, a jeśli takiego brak – na podstawie wartości rynkowej.

Jeśli środek trwały ma współwłaściciela, to jego wartość określa się proporcjonalnie do zakresu własności. Nie dotyczy do współmałżonków (o ile nie prowadzą odrębnych działalności, w których oboje wykorzystują środek trwały).

Środek trwały czy wyposażenie?

Składniki majątku, które są niezbędne do prowadzenia działalności, ale nie spełniają wszystkich warunków, koniecznych do bycia środkami trwałymi zaliczamy do wyposażenia.

Niskocenne środki trwałe

Jeśli składnik majątku spełnia wszystkie z pięciu wymienionych wyżej warunków koniecznych do zaliczenia go do środków trwałych, ale jest wart mniej niż 10 tys. złotych, zaliczamy go do niskocennych środków trwałych.

NIskocenny środek trwały można poddać amortyzacji jednorazowej.

Środki trwałe w budowie

Środki trwałe w budowie to te środki trwałe, które nie zostały jeszcze skomplementowane. Jako że środek do ewidencji można wprowadzić dopiero kiedy jest kompletny, w międzyczasie należy gromadzić wszystkie faktury kosztowe związane z nim. Dopiero gdy będzie gotowy, zlicza się je wszystkie w celu obliczenia wartości początkowej środka trwałego. Wcześniej nie możemy zaliczyć tych wydatków do kosztów, ale możemy odliczyć od nich VAT.

Środki trwałe w Małej Księgowości

W programie Mała Księgowość znajdziesz m.in. moduł Środki trwałe.

W nim możesz:

• utworzyć bilans otwarcia na następny rok;
• naliczyć odpisy amortyzacyjne dla środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych, które podlegają amortyzacji w danym miesiącu;
• prowadzić kartotekę środków trwałych;
• przeglądać i drukować dokumenty wprowadzone do modułu;
• stworzyć plan amortyzacji środków trwałych;
• stworzyć zestawienie amortyzacji miesięcznej, w której przejrzysz odpisy amortyzacyjne środków trwałych lub wartości niematerialnych i prawnych w dowolnym miesiącu roku podatkowego oraz zaksięgujesz miesięczne odpisy amortyzacyjne danego miesiąca do Podatkowej Księgi Przychodów i Rozchodów;
• dokonać ewidencji środków trwałych.

Więcej o module Środki Trwałe przeczytasz w Instrukcji.