Działalność nierejestrowana w 2025 roku – limit. Co z ZUS? Czy jest opodatkowana?

Źródła informujące o działalności nierejestrowanej często skupiają się na jej największych ułatwieniach – braku konieczności rejestrowania się w CEIDG i braku „ozusowania”. Podczas gdy to pierwsze jest prawdą, to drugie wprowadza w błąd. Do pewnego limitu rzeczywiście nie trzeba rejestrować swojej jeszcze-nie-działalności. Natomiast duża część z osób skuszonych brakiem składek ZUS w rzeczywistości powinna je opłacać.

Kto może prowadzić działalność nierejestrowaną bez ZUS, a kto został wprowadzony w błąd? Czy prawo zostanie dostosowane do tego, w co uwierzyły osoby, które chciały przetestować swoje pomysły na biznes? Zobacz, na czym polega działalność nierejestrowana. Poznaj jej limity. Przedstawiamy wady i zalety takiego rozwiązania, a także podpowiadamy, kiedy może okazać się korzystne.

Na czym polega działalność nierejestrowana?

Działalność nierejestrowana jest działalnością zarobkową, która nie przekracza określonego limitu przychodów, wykonywana przez osobę, która w ciągu ostatnich pięciu lat nie prowadziła działalności gospodarczej. W taki sposób definiuje ją art. 5. ustawy Prawo przedsiębiorców:

„Nie stanowi działalności gospodarczej działalność wykonywana przez osobę fizyczną, której przychód należny z tej działalności nie przekracza w żadnym miesiącu 75% kwoty minimalnego wynagrodzenia […] i która w okresie ostatnich 60 miesięcy nie wykonywała działalności gospodarczej”.

Do czasu, w którym nie wykonywałeś działalności gospodarczej liczy się zarówno czas, w którym nie miałeś zarejestrowanej firmy, jak i czas zawieszenia działalności firmy.

Nazywana jest również działalnością nierejestrową i działalnością nieewidencjonowaną.

Wiąże się z mniejszą liczbą formalności – nie trzeba prowadzić księgowości, odprowadzać zaliczek na podatek, a w niektórych przypadkach – nie trzeba płacić składek ZUS.

Limit działalności nierejestrowej 2025

W ramach działalności, jak mówi ustawa, nie można przekroczyć przychodu w wysokości 75% miesięcznego wynagrodzenia w żadnym miesiącu. W 2025 roku limit wynosi 3 499,50 zł miesięcznie. 

Oznacza to, że w ciągu roku nie można przekroczyć kwoty 41 994 zł, nie przekraczając przy tym limitu miesięcznego w żadnym z miesięcy.

Uwaga! Należy pamiętać, że limit przychodów dla działalności nierejestrowanej dotyczy przychodów, a nie dochodów. Oznacza to, że nie można przekroczyć 3 499,50 zł wpływów miesięcznie, nawet jeśli 3 tysiące z tego to koszty. Co więcej, chodzi o przychód należny, a więc ten, który powinniśmy otrzymać, nawet jeśli faktycznie się to nie stało (np. klient spóźnia się z zapłatą – jego należność i tak wlicza się do kwoty osiągniętego przychodu).

Kiedy nie jest możliwe prowadzenie działalności nierejestrowanej?

Z tej formy działalności nie można skorzystać:

• jeśli w ciągu ostatnich 5 lat wykonywało się działalność gospodarczą zarejestrowaną w CEIDG;
• do wykonywania działalności w ramach umowy spółki cywilnej;
• prowadząc działalność wymagającą  uzyskania koncesji, zezwolenia albo wpisu do rejestru działalności regulowanej.

Działalność nierejestrowana a ZUS

Czytając artykuł o działalności nierejestrowanej na stronie biznes.gov.pl dowiesz się, że jedną z jej zalet jest to, że „nie płacisz składek na obowiązkowe ubezpieczenia społeczne ani ubezpieczenia zdrowotne z tytułu działalności gospodarczej”. W tym miejscu nie ma żadnej informacji o tym, że nie jest to do końca prawda. Dopiero w innym miejscu artykułu znajduje się informacja o tym, że w rzeczywistości dotyczy to tylko osób, które w ramach działalności nierejestrowanej prowadzą sprzedaż. 

Jeżeli chcesz świadczyć usługi w ramach działalności nierejestrowej, na podstawie umowy zlecenie lub umowy o świadczenie usług, przygotuj się na to, że nie tylko będziesz podlegać składkom, ale będzie musiał zgłosić Cię do nich Twój kontrahent. Oczywiście sprawia to, że jako jeszcze-nie-przedsiębiorca stajesz się natychmiastowo mniej atrakcyjny dla drugiej strony. W końcu wielką zaletą umów B2B dla strony zlecającej jest to, że nie muszą zajmować się formalnościami, opłacać ZUS-u, itd.

Co z tym zrobić? Po pierwsze, składkom ZUS będziesz podlegać z tytułu umowy zawartej w ramach działalności nierejestrowej, tylko jeśli nie podlegasz im już z innego tytułu. Jeśli więc na co dzień jesteś zatrudniony na umowie o pracę lub masz podpisaną inną umowę zlecenie, do której opłacasz składki – nie musisz się martwić i możesz spokojnie dorabiać w ramach działalności nierejestrowanej.

Nie muszą martwić się też studenci do 26. roku życia, jako że nie podlegają składom. I oni mogą dorabiać bez obaw.

A co z resztą? Jeśli możesz zmienić trochę profil oferowanych usług, możesz świadczyć je w ramach umowy o dzieło. Osoby na tej umowie nie podlegają ani składkom społecznym, ani składce zdrowotnej. Aby jednak móc podpisać umowę o dzieło, Twoja praca musi kończyć się określonym efektem. Nie możesz więc podpisać umowy o dzieło na prowadzenie bloga, ale na dostarczenie co miesiąc określonej liczby tekstów – już tak.

Jeśli nie jesteś w stanie dostosować się do umowy o dzieło, Ty i twój kontrahent będziecie musieli płacić składki do ZUS.

Ewidencja w działalności nierejestrowanej

Jednym z obowiązków osoby prowadzącej działalność nierejestrowaną jest ewidencjonowanie sprzedaży. Z tego powodu należy prowadzić uproszczoną ewidencję sprzedaży. Prawo nie stawia żadnych wymagań co do formy jej prowadzenia. Można więc robić to w zeszycie, pliku Excel, czy w dowolny inny sposób. Warto mieć do niej łatwy dostęp i pewność, że się jej nie zgubi.

Powinna zawierać informacje o tym, co zostało danego dnia sprzedane i za ile. Należy uzupełniać ją najpóźniej następnego dnia po dokonaniu sprzedaży, ale przed dokonaniem pierwszej sprzedaży tego dnia.

Podatek od działalności nierejestrowanej. Jak rozliczyć PIT?

Od dochodów uzyskanych w ramach prowadzenia działalności nierejestrowanej należy odprowadzać podatek dochodowy. Rozlicza się je w całości w zeznaniu rocznym PIT-36, wraz z dochodami z ewentualnych umów pracowniczych (umowy o pracę, zlecenie, o dzieło). W przeciwieństwie do przedsiębiorcy, nie płacisz comiesięcznych lub cokwartalnych zaliczek na podatek dochodowy.

Pamiętaj, aby odkładać co miesiąc odpowiednią kwotę na podatek dochodowy, aby przy jego płaceniu nie okazało się, że nie masz wystarczających środków.

Ponadto, PIT płacisz od dochodów, a więc od osiągniętych przychodów możesz odliczyć koszty.

PIT za działalność nierejestrowaną rozliczasz standardowo – do 30 kwietnia następnego roku. 

Przychód podatkowy

Przychód do celów podatkowych obliczasz inaczej niż do limitu. Bierzesz pod uwagę tylko kwoty zapłacone przez klienta, nie zaś cały przychód należny. Oznacza to, że jeżeli klient nie zapłacił za Twoje towary/usługi – nie płacisz za nie podatku.

Ile podatku zapłacę od działalności nierejestrowanej?

Limit przychodów, jakie można osiągnąć z działalności nierejestrowanej, zanim działalność ta stanie się działalnością gospodarczą nie jest dużo wyższy niż kwota wolna od podatku. To oznacza, że jeśli działalność ta jest Twoim jedynym przychodem, od większości z niego nie zapłacisz podatku wcale. 

A ile może on wynieść? Przyjmując, że z działalności nieewidencjowanej zarobisz dokładnie 41 994 zł (limit przychodów) i nie poniesiesz przy tym żadnych kosztów, podatek do zapłaty obliczysz w ten sposób:

przychód – kwota wolna od podatku – koszty = kwota od której zapłacisz podatek

41 994 zł – 30 000 zł – 0 zł = 11 994 zł

11 994 zł x 12% = 1 439, 28 zł

W wyżej opisanej sytuacji zapłacisz więc 1 439, 28 zł podatku dochodowego (jeśli nie stosujesz żadnych innych ulg lub odliczeń).

Koszty uzyskania przychodów w działalności nierejestrowej

Podatek zapłacisz dopiero od dochodów działalności nierejestrowanej. Oznacza to, że od osiągniętych przychodów możesz odliczyć koszty ich osiągnięcia.

Kosztem osiągnięcia przychodu są wszystkie wydatki poniesione, aby móc uzyskać przychód (narzędzia, materiały). Odliczysz je w rocznym rozliczeniu PIT.

Działalność nierejestrowana a VAT

W większości przypadków osobę uzyskującą przychody z działalności nierejestrowanej będzie obowiązywać zwolnienie podmiotowe z podatku VAT. To dlatego, że przekroczenie progu 200 tys. złotych jest niemożliwe przy tym rodzaju działalności.

Trzeba jednak pamiętać, że są przedmioty, których nie dotyczy podmiotowe zwolnienie z VAT. Wymienione są w załączniku nr 12 do Ustawy o podatku od towarów i usług. Jeśli więc planujesz sprzedawać (m.in)  biżuterię wykonaną z, lub platerowaną metalami szlachetnymi i tak będziesz musiał zostać płatnikiem VAT.

Czy osoba prowadząca działalność nierejestrowaną może wystawić fakturę?

Możliwość prowadzenia działalności nierejestrowanej wiąże się z tym, że przestajemy być traktowani do końca jak prywatna osoba fizyczna. Wiąże się to między innymi z koniecznością wystawienia faktury na żądanie klienta.

Jako osoba prowadząca działalność nie musisz wystawiać faktur przy każdej transakcji, chyba, że zgłosi się do Ciebie Twój kontrahent – w ciągu 3 miesięcy od dostarczenia mu towaru, wykonania usługi lub otrzymania przez Ciebie zapłaty – i jej zażąda. Musisz wtedy wystawić fakturę.

Jak to zrobić? Możesz skorzystać z jednego w programów księgowych, które oferują taką funkcję, lub wypisać ją samodzielnie. Pamiętaj, że Twoja faktura musi zawierać:

• datę wystawienia;
• numer kolejny;
• imiona i nazwiska lub nazwy podatnika i nabywcy towarów lub usług oraz ich adresy;
• nazwę (rodzaj) towaru lub usługi;
• miarę i ilość (liczbę) dostarczonych towarów lub zakres wykonanych usług;
• cenę jednostkową towaru lub usługi;
• kwotę należności ogółem.

Nie musisz w zamian za NIP podawać swojego PESEL-u.

Kiedy trzeba zarejestrować działalność gospodarczą?

Działalność nierejestrowana staje się działalnością gospodarczą w momencie przekroczenia miesięcznego limitu przychodu 3 499,50 zł. Od tego momentu masz 7 dni na rejestrację firmy w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).

Oczywiście, nic nie stoi na przeszkodzie, aby działalność zarejestrować jeszcze przed przekroczeniem limitu. Na przykład dla osób, które chcą świadczyć usługi, zarejestrowanie działalności od razu może być korzystniejsze, jako że pozwoli im to korzystać z Ulgi na start.