Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych – stawki ryczałtu 2025, składki ZUS. Poznaj podatek dochodowy od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych to uproszczona forma opodatkowania, z której mogą korzystać osoby fizyczne osiągające przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej, najmu prywatnego, wolnych zawodów czy sprzedaży przetworzonych produktów roślinnych i zwierzęcych.

W 2025 roku obowiązują zaktualizowane stawki ryczałtu oraz limity przychodów, które wpływają na możliwość wyboru tej formy opodatkowania. W artykule przedstawiamy, jakie przychody można rozliczać w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, jak obliczyć ryczałt, jakie są aktualne stawki ryczałtu oraz obowiązki w zakresie prowadzenia ewidencji przychodów i opłacania składek ZUS.

Wyjaśniamy również, w jakich przypadkach ryczałt ewidencjonowany stanowi korzystniejszą alternatywę wobec podatku dochodowego na zasadach ogólnych oraz kto może skorzystać z tego rozwiązania w 2025 roku.

Na czym polega opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych?

Opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych polega na uiszczaniu podatku dochodowego wyłącznie od uzyskanego przychodu, bez możliwości odliczania kosztów jego uzyskania. W przypadku ryczałtu kluczowe znaczenie ma prowadzenie ewidencji przychodów, która umożliwia ustalenie przychodów dla każdego rodzaju działalności objętej ryczałtem. Przedsiębiorca, który zdecyduje się na opodatkowanie ryczałtem, płaci podatek według właściwej stawki ryczałtu, uzależnionej od rodzaju prowadzonej działalności, np. przychodów ze świadczenia usług, działalności gastronomicznej czy najmu. Taka forma opodatkowania może być korzystna m.in. dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, które nie ponoszą wysokich kosztów, a ich przychody mieszczą się w ustawowym limicie. Ryczałt ewidencjonowany upraszcza rozliczenia, a także pozwala na opłacanie należnego ryczałtu miesięcznie lub kwartalnie.

Kto może płacić ryczałt?

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych mogą opłacać osoby fizyczne osiągające przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej, najmu prywatnego, świadczenia usług, a także przedstawiciele wolnych zawodów, o ile spełniają warunki określone w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Z ryczałtu mogą skorzystać również wspólnicy spółek cywilnych i jawnych, pod warunkiem że przychody osiągane przez osoby fizyczne nie przekraczają limitu określonego dla tej formy opodatkowania. Kluczowe jest też, aby wybrana działalność nie była wyłączona z możliwości opodatkowania ryczałtem, np. z tytułu sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5% czy działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości niematerialnych i prawnych.

Przedsiębiorcy chcący rozliczać podatek dochodowy w formie ryczałtu muszą również dopełnić obowiązku zgłoszenia tej formy opodatkowania oraz prowadzenia ewidencji przychodów zgodnie z przepisami.

Jakie przychody mogą być opodatkowane ryczałtem ewidencjonowanym?

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych mogą opłacać osoby fizyczne osiągające przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej, najmu prywatnego, świadczenia usług, a także przedstawiciele wolnych zawodów, o ile spełniają warunki określone w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym. Z ryczałtu mogą skorzystać również wspólnicy spółek cywilnych i jawnych, pod warunkiem że przychody osiągane przez osoby fizyczne nie przekraczają limitu określonego dla tej formy opodatkowania.

Kluczowe jest też, aby wybrana działalność nie była wyłączona z możliwości opodatkowania ryczałtem, np. z tytułu sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5% czy działalności w zakresie kupna i sprzedaży wartości niematerialnych i prawnych. Przedsiębiorcy chcący rozliczać podatek dochodowy w formie ryczałtu muszą również dopełnić obowiązku zgłoszenia tej formy opodatkowania oraz prowadzenia ewidencji przychodów zgodnie z przepisami.

Kto nie może stosować ryczałtu?

Z opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych wyłączone są osoby fizyczne osiągające przychody z działalności, które zostały wskazane w ustawie jako niedozwolone do rozliczania ryczałtem. Dotyczy to m.in. przychodów ze sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%, działalności w zakresie sprzedaży wartości niematerialnych i prawnych, a także przychodów uzyskiwanych z prowadzenia działalności w ramach umów o podobnym charakterze do stosunku pracy.

Ryczałt ewidencjonowany nie jest też dostępny dla podatników, którzy w 2024 roku przekroczyli limit przychodów określony przepisami, a mimo to kontynuują działalność w tej samej formie. Dodatkowo z ryczałtu nie mogą korzystać przedsiębiorcy rozliczający się jednocześnie na zasadach ogólnych lub stosujący inną formę opodatkowania, jeżeli ich działalność nie pozwala na ustalenie podstawy opodatkowania wyłącznie na podstawie ewidencji przychodów.

Jakie są stawki ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych?

Stawki podatku zryczałtowanego w 2025 roku są zróżnicowane i zależą od rodzaju prowadzonej działalności. Przedsiębiorcy rozliczający się w formie ryczałtu korzystają z jednej z dziesięciu możliwych stawek – od 2% do 17%, odpowiednio do profilu przychodów.

Najwyższą, 17‑procentową stawkę stosuje się m.in. dla wolnych zawodów (takich jak prawnicy, księgowi czy doradcy podatkowi), natomiast 15% może obejmować niektóre usługi niemedyczne czy konsultingowe. Pozostałe dostępne stawki to: 14%, 12,5%, 12%, 10%, 8,5%, 5,5%, 3% oraz 2% – przy czym 8,5% dotyczy m.in. przychodów z najmu prywatnego do limitu 100 000 zł, a 12,5% obowiązuje po jego przekroczeniu.

Szczegółowa klasyfikacja zależy od kodów PKWiU i rodzaju świadczonej działalności – zgodnie z art. 12 ust. 1 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym.

Jak zacząć stosować ryczałt?

Aby zacząć stosować ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, przedsiębiorca musi spełnić warunki określone w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym oraz złożyć odpowiednie zgłoszenie o wyborze tej formy opodatkowania. W przypadku rozpoczęcia działalności należy wybrać ryczałt już podczas rejestracji w CEIDG, natomiast osoby kontynuujące działalność muszą zgłosić zmianę formy opodatkowania do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym osiągnięto pierwszy przychód w danym roku podatkowym.

Przedsiębiorca decydujący się na opodatkowanie ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych ma obowiązek prowadzenia ewidencji przychodów, która umożliwia ustalenie podstawy opodatkowania oraz obliczenie należnego ryczałtu. Ważne jest także sprawdzenie, czy rodzaj prowadzonej działalności nie jest wyłączony z możliwości opodatkowania w formie ryczałtu oraz czy wysokość przychodów nie przekracza ustawowych limitów.

Właściwe przygotowanie do rozliczenia ryczałtu obejmuje również wybór stawki ryczałtu odpowiedniej do rodzaju przychodów osiąganych przez osoby fizyczne oraz terminowe opłacanie składek ZUS.

Ewidencja przychodów na ryczałcie

Ewidencja przychodów na ryczałcie od przychodów ewidencjonowanych to podstawowy obowiązek przedsiębiorcy, który wybrał tę formę opodatkowania. Prowadzenie ewidencji przychodów służy ustaleniu wysokości uzyskanego przychodu dla każdego rodzaju działalności oraz prawidłowemu obliczeniu należnego ryczałtu.

W księgowości ryczałtowej nie wykazuje się kosztów uzyskania przychodu, dlatego kluczowe znaczenie ma dokładne rejestrowanie wszystkich przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Ewidencja powinna być prowadzona na bieżąco, zgodnie z wymogami określonymi w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym, i może być prowadzona elektronicznie lub papierowo.

Przedsiębiorca musi również przechowywać faktury i inne dowody potwierdzające uzyskanie przychodu, a w przypadku prowadzenia działalności np. w zakresie sprzedaży napojów o zawartości alkoholu – oddzielnie wykazywać te przychody, które podlegają wyższej stawce ryczałtu. Ewidencja przychodów zapewnia podstawę do rozliczenia ryczałtu miesięcznie lub kwartalnie.

Jak zapłacić ryczałt?

Ryczałt od przychodów ewidencjonowanych należy opłacać samodzielnie, w formie miesięcznej lub kwartalnej zaliczki na podatek dochodowy, w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po danym okresie rozliczeniowym. Podatek wpłaca się na mikrorachunek podatkowy, a jego wysokość oblicza się na podstawie ewidencji przychodów – stosując właściwe stawki ryczałtu dla każdego rodzaju działalności. W przypadku ryczałtu nie odlicza się kosztów uzyskania przychodu, lecz można pomniejszyć należny ryczałt o część składki zdrowotnej i niektóre ulgi.

Przedsiębiorcy rozliczający się w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych muszą pamiętać, że każda wpłata powinna być dokonana terminowo, a w przypadku przekroczenia limitów przychodów lub utraty prawa do ryczałtu – niezwłocznie przejść na inną formę opodatkowania. Regularne prowadzenie ewidencji przychodów oraz kontrola wysokości osiąganych przychodów z różnych źródeł, takich jak działalność gospodarcza, najem czy świadczenie usług, są kluczowe dla prawidłowego rozliczenia należnego ryczałtu.

Jak zrezygnować z ryczałtu?

Rezygnacja z opodatkowania w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych jest możliwa na początku nowego roku podatkowego i wymaga złożenia stosownego oświadczenia do właściwego urzędu skarbowego – najpóźniej do 20 stycznia roku, w którym podatnik chce zmienić formę opodatkowania.

W przypadku ryczałtu przedsiębiorca może również utracić prawo do jego stosowania, jeżeli w trakcie roku przekroczy ustawowy limit przychodów, uzyska przychody z działalności wyłączonej z opodatkowania ryczałtem (np. sprzedaży napojów o zawartości alkoholu powyżej 1,5%) lub naruszy inne warunki wynikające z ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym. W takim przypadku ryczałt przestaje obowiązywać od miesiąca następującego po miesiącu, w którym wystąpiły przesłanki wykluczające.

Po rezygnacji lub utracie prawa do ryczałtu przedsiębiorca przechodzi na inną formę opodatkowania, najczęściej podatek dochodowy na zasadach ogólnych, co wiąże się z obowiązkiem prowadzenia pełnej księgowości lub podatkowej księgi przychodów i rozchodów.

Jak rozliczyć PIT z ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych za 2025 r.?

Jeśli w 2025 roku stosujesz ryczałt od przychodów ewidencjonowanych, zobowiązany jesteś do złożenia rocznej deklaracji PIT‑28 w terminie do 30 kwietnia 2026 roku, uwzględniając wszystkie przychody opodatkowane w formie ryczałtu – zarówno z działalności gospodarczej, jak i z najmu prywatnego. W zeznaniu wykazujesz łączny przychód osiągnięty od przychodów ewidencjonowanych, stosując odpowiednie stawki ryczałtu (np. 8,5%, 12,5%, 17%) zgodnie z profilem prowadzonej działalności. 

Od podatku możesz odliczyć niektóre składki ZUS (społeczne i zdrowotne) oraz dostępne ulgi podatkowe, np. ulgę internetową – jednak lista możliwych odliczeń jest ograniczona. Ważne jest też wcześniejsze prowadzenie ewidencji przychodów, która stanowi podstawę do prawidłowego ustalenia wysokości należnego ryczałtu oraz terminowego rozliczenia miesięcznego lub ryczałtu kwartalnego w trakcie roku podatkowego.

Składka przy opodatkowaniu w formie ryczałtu

Przy opodatkowaniu w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych przedsiębiorca zobowiązany jest do opłacania składek ZUS, w tym składki zdrowotnej, której wysokość nie zależy od dochodu, lecz od wysokości przychodu osiągniętego w poprzednim roku podatkowym.

W 2025 roku składka zdrowotna na ryczałcie ustalana jest według trzech progów przychodowych, z uwzględnieniem wartości uzyskanego przychodu z działalności gospodarczej. Niezależnie od stawki ryczałtu, przedsiębiorca ma obowiązek regularnego opłacania składek oraz ich wykazywania w rozliczeniach miesięcznych lub kwartalnych.

W przypadku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych składka zdrowotna nie podlega pełnemu odliczeniu od należnego ryczałtu, ale częściowo może być ujęta w rozliczeniu podatkowym. Prawidłowe ustalenie składki wymaga prowadzenia ewidencji przychodów oraz właściwego przypisania przychodu do konkretnego progu składkowego.

Zalety tej formy opodatkowania

Opodatkowanie w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych ma wiele zalet, które czynią je atrakcyjnym rozwiązaniem dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą, najem prywatny czy świadczących usługi w ramach wolnych zawodów. Przede wszystkim ryczałt upraszcza rozliczenia podatkowe – nie wymaga prowadzenia pełnej księgowości ani wyliczania kosztów uzyskania przychodu, wystarczy jedynie ewidencja przychodów.

Przedsiębiorcy korzystający z ryczałtu płacą podatek według z góry określonych stawek ryczałtu, które często są niższe niż efektywne opodatkowanie na zasadach ogólnych. Możliwość wyboru rozliczenia miesięcznego lub kwartalnego daje dodatkową elastyczność, a obowiązek składania rocznego PIT ogranicza się do deklaracji PIT-28. Dla wielu podatników ryczałt ewidencjonowany oznacza również niższe obciążenia z tytułu składki zdrowotnej, szczególnie przy niskich przychodach.